22/2/11

Những thương gia giữa những cây rừng (phần 1)

Công ty lớn sẽ thắng những gói thầu lớn. Chỉ nỗi nó không có đủ nhân lực của chính mình. Thế là thông qua các công ty khác họ thuê nhân công cho các công việc trong rừng. Họ thường là những người ngoại quốc, hàng trăm người trồng cây, cắt cành, đốn hạ cây. Họ đến Séc để kiếm tiền và sau đó trở về nhà. Thế nhưng đã hai năm nay xuất hiện những công nhân không nhận được tiền lương, họ bị đe dọa bằng bạo lực và bị đói khát.

Sự việc bắt đầu bằng tin rao vặt từ đầu năm 2009. Ông Vladimír người Slovakia tìm được trên báo rao vặt Avízo. Tuy không được tốt lắm nhưng nó hứa hẹn một công việc ở Séc được trả tiền khơ khớ. Vladimíra vừa bị sa thải khỏi nhà máy sản xuất ô tô Škoda Mladá Boleslav và chỗ làm trống không ở đâu có cả. Dường như chả cần phải nghĩ nhiều, ông ta liền gọi đến số điện thoại trên quảng cáo này. Người đầu giây bên kia tự giới thiệu là giám đốc công ty Jindřich Martinák. Ông ta giải thích rằng đây là công việc ở trong rừng, có chỗ ăn ở, tiền đi đường được thanh toán và lương hàng tháng vào khoảng mười lăm ngàn. Nghe có vẻ được. Ông Vladimír bốn chục tuổi đầu không ngần ngại lâu và đã đến văn phòng công ty tại Praha vào một ngày tháng bảy. Mọi điều đều êm đẹp. Ông ta ký hợp đồng và hai ngày sau ông ấy đã cùng với những người Slovakia khác tham gia cắt cành ở Rataje nad Sázavou. Thế nhưng không bao lâu ông ấy nhận ra rằng hiện thực thật khác xa với những lời hứa.


Chỉ đủ vé đi tầu

Công ty mà ông Vladimír làm việc có tên là Affumicata, a. s ( công ty cổ phần Affumicata). Ông Vladimír là một trong 6 trăm „nhân viên“ của công ty này. Phần đa họ xuất thân từ Việt nam, Slovankia a Mông cổ. Họ làm việc cho gói thầu của lâm nghiệp C.H Séc mà công ty Less và các công ty con của nó đã giành được. Mọi điều đã được minh chứng rằng phần lớn các công nhân trong số họ chẳng nhận được đồng nào và chủ sở hữu các nhà ở tập thể cho các công nhân thời vụ này cũng lâm vào tình trạng tương tự. Vladimír và các đồng nghiệp làm công việc nặng nhọc, mười tiếng một ngày trong nóng bức. Họ làm hàng ngày và chỉ được nghỉ khi trời đổ mưa to. Họ ở trong các căn nhà tập thể công nhân, nhưng không được cung cấp thức ăn. Mười bốn ngày sau họ được trả tiền đi lại và sau đó nhận được tạm ứng lương. Hai hoặc năm trăm cô run, sau một tháng làm việc khoảng gần ngàn bạc. Họ đã bị đói khát. Ông Vladimír nói: „ Trước cửa Tesco có những quả táo bỏ đi, bọn tôi đã chọn những quả còn dùng được. Chúng tôi đã phải hỏi trong làng xem có ai cần cắt cỏ hay không để họ trả cho có thể là dăm chục cô run cho việc này“. Trong khi đó họ bị đe dọa bắt đổi từ hợp đồng lao động sang thỏa thuận về việc thực hiện công việc. Sau một tháng rưỡi thì các công nhân xác định được rằng tiền thuê nhà cũng không được thanh toán. Chủ sở hữu ký túc xá muốn tống cổ họ ra đường ngay lập tức. Họ gọi cho giám đốc Martinák. Trong buổi sáng hôm đó ông này lập tức chở họ đến Tábor bằng xe tranzit, trên đường đi lão ta giúi cho mỗi người một ngàn cô run, sau đó thì không có gì nữa. Vladimír làm ở đó 1 tuần, sau họ chở ông ta đến Šternberk. Hai tháng tiếp theo ông ta không có tiền và đã thất vọng đến cùng cực tìm về Říčany, nơi mà theo các đồng hương Slovakia là nơi đặt văn phòng của Jindřich Martinák. Ông ta quyết định ngủ tại cửa công ty. Ông ta đã chẳng còn gì để mất, ông cần tiền ít ra là để trở về nhà. Martinák xuất hiện sau đó 10 phút và đã gọi cho cảnh sát. Vladimír cố gắng giải thích cho các cảnh sát viên rằng ông ta bị quỵt lương. Cảnh sát đã nói với ông ta rằng đáng tiếc họ không thể làm gì được và rời khỏi hiện trường. Cuối cùng Martinák đã đưa cho ông ta 2 nghàn cô run và bắt phải ký giấy biên nhận đã nhận 6 ngàn rưỡi. Sau bốn tháng ngoi ngóp trong công việc ở Séc ông Vladimír ngoài cảm giác bị phỉ báng kinh khủng chỉ kiếm được hơn tí chút khoản tiền mua vé tàu. Năm ngoái công ty Affumicata thu hẹp hoạt động, thay đổi chủ sở hữu. Thế nhưng những ông chủ cũ không từ bỏ việc kiếm chác trong rừng và bằng hình thức tương tự họ vẫn tiếp tục. Họ xuất hiện cùng với những công ty mới như Madera servicio và Wood Servis Praha. Theo vết chân của tập đoàn Less năm ngoái họ cũng „kinh doanh“ tại khu bảo tồn quốc gia Krkonoše, họ chỉ dừng nhận người Việt, hạn chế người Slovakia và quan tâm hơn đến người Rumania. Họ đang tiến hành tiếp tục trong năm nay. Có vẻ như là họ cũng có thể sẽ kiếm chác được. Ngay cả khi ít nhất các hoạt động của họ, nhiều nhân viên của công ty Less và các cơ quan chính quyền đã biết.

Dưới sự đạo diễn của AFFUMICATA

Cũng chả phải ngẫu nhiên khi đây toàn là những công việc trong rừng. Trong các gói thầu được Lâm nghiệp CH Séc và các chủ sở hữu rừng khác đưa ra, các tiêu chí chính thường là giá cả. Các công ty có khả năng tài chính mạnh thường thắng trong các cuộc đấu thầu công khai vì họ có thể bỏ giá thật thấp. Các công ty nhỏ không thể cạnh tranh với họ. Hơn nữa các „Khủng long“ lâm nghiệp luôn giảm chi phí để tăng lợi nhuận. Thông dụng nhất là tiết kiệm nhân lực. Các công việc thủ công trong rừng hàng năm cần đến hàng nghìn công nhân. Các công ty lớn vì vậy thường thuê lại từ các nhà thầu phụ như công ty Affumicata. Thế nhưng chỉ một phần tiền rất nhỏ lọt đến tay những người công nhân thực sự làm việc trong rừng, sau bao nhiêu cấp thầu phụ trung gian. Cho nên tại các chỗ làm với đồng lương thảm hại ngày càng thấy chủ yếu nhiều người ngoại quốc. Công ty Affumicata đã bắt đầu từ gói thầu của công ty thành đạt vẻ vang Less ( và công ty con của nó là Less & Forest) từ hơn ba năm trở lại đây. Thế nhưng nghe về nó nhiều hơn là trong năm 2009 khi cả ông Vladimír đã làm việc ở đây. Ngoài tuyển dụng tại Slovakia, đại diện của công ty còn nhắm đến cộng đồng người Việt. Họ đã có kinh nghiệm của mình với những người đến từ Việt nam. Với vai trò chủ sở hữu hoặc giám đốc thường xuất hiện ông Jindřich Martinák nói trên và cựu cảnh sát điều tra tội phạm kinh tế David Mrkos. Cả hai gã này đã đã tham dự vào cuộc phiêu liêu tại Việt nam của công ty Gurama Property, mà trong vụ này gần hai nghìn người đã mất tiêu hơn triệu USD và hộ chiếu của mình. Hơn nữa David Mrkos còn là một trong những chủ sở hữu của công ty Brenn chuyên môi giới trung gian bảo hiểm y tế cho người nước ngoài, tóm lại như lời ông ta nói với biên tập viên NP „ông ta biết rõ cộng đồng này“. Tất nhiên với Martinák và Mrkos việc nhắm đến người Việt còn từ những lý do khác. Công ty Affumicata với chiến lược kinh doanh của mình luôn cần đến những nhân công mới, có khả năng làm việc trong thời gian tương đối ngắn. Trong nửa năm 2008 và 2009 các công nhân Việt nam bị sa thải hàng loạt từ các nhà máy Séc do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới, họ luôn mong muốn mọi cơ hội được làm việc. Martinák s Mrkosem đã ý thức được điều này: „ Vào năm 2009 khi xảy ra khủng hoảng kinh tế, Chúng tôi thấy thực sự là hàng trăm đến hàng ngàn công nhân Việt nam thất nghiệp, họ có viza kinh doanh nhưng không tìm công việc tại thị trường lao động,“ David Mrkos nói. Trung tuần tháng ba năm 2009 tại quán Đông – Đô ở chợ Sapa quen thuộc của Praha hai cuộc tuyển chọn nhân công rầm rộ đã được thực hiện dưới đạo diễn của công ty Affumicata. Mỗi lần khoảng hai trăm người tham dự. Công việc của công ty này được quảng cáo là khóa đào tạo bổ túc tay nghề dưới sự tài trợ của chính quyền CH Séc, sau khi kết thúc những người tham gia sẽ được cấp giấy chứng nhận tay nghề mà trong tương lai họ có thể làm việc trong rừng như những chuyên gia độc lập. Hơn nữa với tiền thưởng tháng khi tham gia công việc là từ 10 đến 15 ngàn cô run, những người có thể phiên dịch hoặc biết lái ô tô còn được hứa tiền phụ cấp đặc biệt. Cuộc tuyển chọn còn có sự tham gia của truyền hình Việt nam tại đây và dưới sự chứng kiến của đại diện đại sứ quán CH XHCH Việt nam tại CH Séc họ còn ghi hình các cuộc chuyện trò với những người tham dự đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến công ty Affumicata và nhà nước CH Séc về sự giúp đỡ người Việt trong cơn khủng hoảng. „Thật là cảm động“ ông H., người đã đến Đông-Đô cùng nhiều người khác trong những ngày này và cũng đi làm cho công ty Affumicata đã thuật lại như vậy.

Khóa bổ túc tay nghề kỳ lạ

Ông H. cũng như mọi người khi muốn tham dự khóa bổ túc tay nghề của công ty Affumicata, trước tiên phải trả 1500 cô run để kiểm tra sức khỏe (không thực hiện), mua dụng cụ làm việc và giải quyết giấy tờ. Sau đó họ được ký hợp đồng đào tạo. Dưới cương vị tân sinh viên sau một tuần anh ta đã cùng trồng cây với những người khác ở vùng quanh Děčín. Anh ta đã chịu được một tháng. Anh làm việc trong các điều kiện giống như ông Vladimír: gắng sức, không lương, không nhà ở, bị đe dọa và cái chính là đói. Thức ăn sau nhiều lần nhắc nhở được họ đem đến mỗi tuần một lần. „ Chúng tôi phải gọi cho ông Ngải hoặc ông Sơn (người Việt điều hành toàn bộ chương trình – tòa soạn) để các ông ấy cứu giúp chúng tôi. Các ông này đem đến khi thì cá, gà, đôi khi là gạo hoặc mì tôm, nhưng ít lắm“. ông H. nói. Ngoài vùng Děčín, dọc theo sông Sázava, Tábora và Šternberk còn chứng minh được công ty Affumicata cung cấp nhân lực cho công ty Less hoặc Less & Forest làm việc trong rừng tại các vùng Kutná Hora, Ústí nad Labem, Mělník, Klášterec nad Ohří, Olomouc a České Krumlov vào năm 2009. Tại tất cả các địa điểm đều có các minh chứng mà thông qua câu chuyện của ông Vladimír và ông H. có thể ghi lại như viết trên giấy than. Vào năm này, chắc chắn đã có khoảng 6 trăm người làm việc cho Martinák và Mrkos, con số thực tế thật khó kiểm chứng. Giữa các „nhân viên“của công ty Affumicata bao trùm dao động lớn. Một số chịu được công việc hoặc khóa bổ túc tay nghề không hết tháng, đôi khi chỉ là tuần hoặc ngày. Khi họ biết được môi trường làm việc, thường thì sớm hay muộn họ cũng chuồn. Các nhân viên của tập đoàn Less a Less & Forest đi kiểm tra hoặc nghiệm thu công việc thì dường như không lấy gì làm lạ về việc biến mất của các công nhân này, Họ đổ vấy cho tình trạng hỗn loạn thường xẩy ra với lâm nghiệp CH Séc vào lúc bắt đầu thời vụ (từ tháng tư đến nghỉ hè). Trồng mới rừng cần từng người một. „ Từ ban giám đốc họ gọi cho chúng tôi rằng có một công ty chào cung cấp 30 người, nếu chúng tôi cần đến họ. Đa phần là tôi cần. Đây là công việc nặng nhọc. Nhóm người Ukrajna đến và sau một tuần chỉ có phân nửa chịu đựng được, thế nên bọn tôi nhận hết.“ một nhân viên dấu tên giải thích. Ngay cả khi với công ty Affumicata cũng thường hay xẩy ra chuyện thỏa thuận có năm thì họ xuất hiện đến hai chục, hay ngược lại ba mươi mà chỉ bảy người có mặt. Mọi chuyện rồi cũng ổn trong thời gian nóng bỏng ấy bởi họ đã biết khó khăn là vậy. Những chủ sở hữu các cư xá công nhân không nhận được tiền của công ty Affumicata thường liên lạc thẳng không văn bản với công ty và thúc hối để công ty thanh toán ít ra một phần khoản nợ này. Trong khi đó họ đề cập đến những người mà công ty Affumicata thuê. Bà quản lý ký túc xá ở Libouchec u Děčína nói „ Chúng tôi biết rằng những người Việt nam làm việc theo hợp đồng với sinh viên gì đó và họ phải trả tiền vì việc này. Họ luôn hoảng sợ và thỉnh thoảng ai đó cũng chuồn đi“.

SC (theo novyprostor.cz)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét